KHÉO ĂN NÓI SẼ CÓ ĐƯỢC THIÊN HẠ

Kĩ năng phỏng vấn xin việc

Trong môi trường công việc cạnh tranh khốc liệt, có thể bạn sẽ phát hiện ra một hiện tượng như thế này, những người khéo ăn nói, có chủ kiến sẽ được trọng dụng hơn những người không khéo ăn nói. Có câu: "Một câu nói khiến người khóc, một câu nói khiến người cười", mỗi cách thể hiện khác nhau mang lại những kết quả khác nhau. Biết cách ăn nói khéo léo có thể khiến bạn được đồng nghiệp yêu quý, được lãnh đạo ưu ái. Đặc biệt là khi phỏng vấn xin việc, lời bạn nói ra sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới việc bạn có mở được cánh cổng của công ty hay không.

Cách giới thiệu khéo léo về bản thân

Khi chúng ta tham dự một buổi phỏng vấn xin việc, tự giới thiệu về mình là điều không thể thiếu. Lời giới thiệu hay sẽ để lại ấn tượng sâu sắc, thuyết phục được người phỏng vấn, như vậy xin việc được coi là đã thành công một nửa. Đa số mọi người đều cho rằng, tự giới thiệu về mình là một việc rất dễ, thực tế cách nghĩ này là hoàn toàn sai lầm. Có câu: "Nói về người thì dễ, nói về mình thì khó." Khi phỏng vấn xin việc, tự giới thiệu về mình là điều khó nhất. Vì vậy, chúng ta nhất định phải đầu tư công sức cho phần tự giới thiệu khi tham gia phỏng vấn xin việc.

Hỏi thăm lễ phép, chủ đề rõ ràng

Khi gặp người phỏng vấn, người xin việc nên chào đối phương trước, chào hỏi là nguyên tắc ứng xử cơ bản nhất. Bạn có thể nói: "Xin chào Giám đốc, cảm ơn ông đã dành cho tôi cơ hội phỏng vấn, trước tiên tôi xin tự giới thiệu về mình..." Sau khi giới thiệu xong, nên nói cảm ơn một lần nữa. Nếu nhiều người cùng phỏng vấn, thì phải cảm ơn tất cả mọi người.

Khi tự giới thiệu về mình, còn phải chú ý tới chủ đề. Chủ đề của bạn nhất định phải rõ ràng, trực tiếp đi thẳng vào vấn đề, không nên nói những điều không cần thiết. Nếu lời bạn nói không rõ ràng thì người phỏng vấn sẽ không muốn nghe tiếp. Khi tự giới thiệu, chú ý đảm bảo đầy đủ những thông tin sau: Họ tên, tuổi, quốc tịch, học lực cùng với tính cách, kinh nghiệm, sở thích, năng lực làm việc của bạn. Đương nhiên, trước khi giới thiệu, nhất định phải phân loại hợp lí thông tin của bản thân, giới thiệu quanh một chủ đề trọng tâm. Nếu đơn vị bạn xin vào coi trọng kiến thức và học lực của ứng viên, thì khi tự giới thiệu, bạn nên bắt đầu nói kĩ từ thành tích học tập và những kiến thức có được trong quá trình học chuyên ngành, ngoài ra, khi giới thiệu, nên lấy những vấn đề này làm trọng điểm.

Thực tế chiến thắng hùng biện

Khi phỏng vấn, chúng ta không nên quá khoa trương về kinh nghiệm làm việc nhằm mục đích để lại ấn tượng sâu sắc, ví dụ: "Tôi có trình độ nghiệp vụ rất cao trong ngành ngân hàng", "Thành tích học tập của tôi cao nhất lớp", nếu bạn nói vậy sẽ để lại ấn tượng không tốt đối với người phỏng vấn và sẽ không đạt hiệu quả giao tiếp. Các đơn vị doanh nghiệp trong thời buổi hiện đại không giống như trước đây, theo đà phát triển xã hội, chỉ lời nói đơn thuần không thể khiến đơn vị dùng người hiểu về năng lực của bạn, "thực tế chiến thắng hùng biện". Mặc dù thời gian phỏng vấn là có hạn, không thể giúp bạn hoàn toàn thể hiện mình, nhưng bạn phải học cách chứng minh năng lực bằng thành tích và bằng ví dụ thực tế, để người phỏng vấn thấy được tài năng của bạn.

Hoa là sinh viên tốt nghiệp khoa Mĩ thuật của một trường đại học, sau khi ra trường, cô đến xin làm nhân viên thiết kế cho một công ty thiết kế nội thất. Khi đối diện với những người phỏng vấn chuyên nghiệp trong lĩnh vực thiết kế nội thất, Hoa không biết phải nói gì về khả năng của mình. Thế nhưng Hoa đã chuẩn bị kĩ, cô nói với những người phỏng vấn: "Tôi là Hoa, là người Hà Nội, chuyên ngành học của tôi là mĩ thuật, mặc dù không học chuyên nghiệp về thiết kế nội thất, nhưng tôi rất có hứng thú với ngành này. Khi học ở trường, tôi đã từng làm cộng tác viên cho một công ty thiết kế, có kinh nghiệm về công việc thiết kế nội thất. Đây là bản thiết kế tôi đã làm khi đó, mời các vị hãy xem và cho ý kiến." Hoa vừa nói vừa đưa tác phẩm của mình ra. Sau khi xem bản thiết kế, nhận thấy đây là sản phẩm có chất lượng tốt, nên nhà tuyển dụng rất hài lòng. Kết quả là Hoa đã vượt qua rất nhiều các ứng cử viên khác và được nhận vào công ty.

Chừa đường lui cho mình

Tự giới thiệu về mình trong khi phỏng vấn chính là một cách tiếp thị bản thân để người phỏng vấn thấy được ưu điểm của bạn, do đó khi tự giới thiệu phải thành thật, nhưng cũng không nên nói hết tất cả.

Khi giới thiệu về năng lực, kinh nghiệm làm việc hay suy nghĩ về công việc, không nên dùng câu khẳng định: "Tôi rất thành thạo nghiệp vụ này!", "Tôi bảo đảm sẽ làm thay đổi diện mạo công ty!"... Những câu nói này hoàn toàn không có nội dung cụ thể mà thường chỉ được nói ra khi xúc động, dễ gây phản cảm đối với người phỏng vấn. Nếu gặp người phỏng vấn dễ tính, có thể họ sẽ không làm khó bạn. Nhưng nếu gặp phải người khó tính, họ sẽ hỏi bạn: "Vậy bạn nói xem bạn sẽ dùng cách nào?", hoặc "Hướng phát triển mới của ngành này là gì?"... Khi đó, nhất định bạn sẽ bối rối và không nói được gì cả. Bởi vì tình hình thực tế rất cụ thể và phức tạp, nếu bạn cứng đầu tiếp tục trả lời sẽ chỉ khiến bản thân rơi vào tình cảnh tiến thoái lưỡng nan.

Tự giới thiệu chỉ là một trong nhiều nội dung của một cuộc phỏng vấn, bạn nên cố gắng thể hiện thực lực một cách khách quan, không khoa trương, không làm lộ nhược điểm, vì như vậy bạn và người phỏng vấn sẽ rất khó tiếp tục cuộc nói chuyện.

Triệu đi phỏng vấn vào một công ty du lịch quốc tế, khi tự giới thiệu, anh nói: "Tôi rất thích du lịch, biết rõ về các danh lam thắng cảnh, tôi đã tới hầu hết các khu danh thắng trên cả nước." Người phỏng vấn rất có hứng với điều này bèn hỏi: "Vậy anh đã đến Đà Lạt chưa?" Bởi vì người phỏng vấn là người Đà Lạt nên rất hiểu về quê hương mình, muốn nhân cơ hội này để kiểm tra kiến thức của Triệu. Triệu chưa bao giờ đến Đà Lạt, nhưng trong lòng nghĩ, nếu nói mình chưa đến nơi nổi tiếng như vậy, thì lời mình vừa nói lúc trước sẽ trở thành khoác lác. Vì vậy anh ta đánh liều trả lời: "Đã đến

rồi". Người phỏng vấn lại hỏi: "Anh ở khách sạn nào?" Triệu không trả lời được nên đành nói: "Khi đó tôi ở nhờ nhà một người bạn." Người phỏng vấn lại hỏi: "Nhà bạn anh ở chỗ nào của Đà Lạt?" Triệu không trả lời được nữa. Kết quả thế nào thì chúng ta đều có thể đoán được.

Những điều cấm kị khi tự giới thiệu trong phỏng vấn xin việc

Mục đích cơ bản khi người xin việc tự giới thiệu là khiến cho người phỏng vấn bước đầu hiểu về mình, sau đó là cố gắng để lại ấn tượng tốt đẹp để cuộc phỏng vấn được diễn ra thuận lợi, từ đó đạt được thành công. Vì thế, trong quá trình tự giới thiệu về mình, người xin việc phải cố gắng chú ý, tránh phạm phải những lỗi sau đây.

Cố ý khoe khoang

Tự giới thiệu phải rõ ràng, hợp lí. Khi bạn chưa hiểu rõ về sở thích cũng như tính cách của người phỏng vấn, không nên sử dụng từ ngữ quá màu mè, cũng không nên nói dài dòng, chỉ cần nói về kinh nghiệm chủ yếu là đủ. Cho dù kinh nghiệm của bạn có phong phú đến đâu cũng không cần cố thể hiện nó khi đang tự giới thiệu về mình. Cần phải biết, người phỏng vấn là người lựa chọn nhân tài chứ không phải người nghe bạn kể chuyện. Tự giới thiệu nhất định phải để lại ấn tượng rõ ràng, logic cho nhà tuyển dụng.

Dũng – học ngành Văn học đến xin làm biên tập viên cho một tờ báo, anh muốn thể hiện tài năng văn học của mình ngay trong khi tự giới thiệu. Người phỏng vấn nói với anh: "Anh hãy nói về mình đi!" Dũng cảm thấy cơ hội của mình đã đến, anh hắng giọng, nói với thanh điệu cao vút: "Hơn 20 năm trước vào một đêm mùa thu gió thổi nhè nhẹ, tiếng khóc của tôi đã đánh thức cả một thị trấn yên bình ở miền bắc. Trải qua tuổi thơ dữ dội và thời thiếu niên nông nổi, hào hứng bước vào thời kì thanh xuân, biết bao niềm vui, biết bao nỗi buồn đã giúp tôi hiểu thế giới này." Người phỏng vấn nghe xong liền nói: "Chúng tôi ở đây là nhà xuất bản chứ không phải câu lạc bộ thơ, anh hợp với việc làm thơ hơn".

Tỏ ra đắc ý, kiêu căng

Trong phỏng vấn xin việc, khi người phỏng vấn sử dụng ngữ điệu và ngôn ngữ quá lời để khen ngợi bạn, bạn nhất định phải đề cao cảnh giác, có thể trong lòng họ có điều không hài lòng với bạn. Ngữ điệu của họ thể hiện rằng họ không thể tiếp tục nghe bạn tự giới thiệu nữa.

Hoan là người có nhiều sở thích, trải qua nhiều nỗ lực, anh đã học được không ít tài nghệ. Một lần, anh ứng tuyển vị trí Giám đốc của một công ty thương mại. Người phỏng vấn hỏi: "Hãy nói xem sở trường của anh là gì?" Hoan cảm thấy đây là một cơ hội rất tốt để thể hiện mình. Anh quyết định nói về sở thích ca hát, anh đã từng tham gia thi hát và giành được giải ba; về sở thích chạy bộ, anh đã giành vị trí thứ 10 trong cuộc thi marathon thành phố. Người phỏng vấn lập tức dành tặng cho Hoan lời khen: "Anh thi hát được giải cơ à, anh thật giỏi", "Anh kiên trì chạy bộ như vậy thật đáng ngưỡng mộ!" Hoan không hiểu ý của người phỏng vấn, cho rằng mình thực sự đang được khen, vậy là anh tiếp tục nói: "Đúng thế, tôi còn thích nuôi vịt..."

Sau cuộc phỏng vấn, Hoan đã không nhận được thông báo trúng tuyển.

Xem ra ý nghĩa biểu đạt của lời khen, lời ngưỡng mộ rất phức tạp, nó chưa chắc đã là tín hiệu đáng mừng, cũng không thể hiện chính xác nội tâm của con người. Nếu tỏ ra đắc ý, kiêu ngạo ngay sau khi nhận được lời khen, cho rằng mình đã gây được thiện cảm với người phỏng vấn, thì chắc chắn bạn sẽ thất bại. Cách tốt nhất là khi nói đến đề tài nào đó, trước tiên chỉ nói một điểm, đồng thời để ý thái độ của người phỏng vấn, tìm ra hàm ý thật ẩn sau lời khen rồi mới tiếp tục nói. Nếu trong lời nói của người phỏng vấn có ý châm chọc thì bạn phải lập tức chuyển đề tài và tạo cơ hội bù đắp sau.

Ngôn ngữ sáo rỗng

Lí tham gia phỏng vấn xin việc tại công ty thương mại, khi tự giới thiệu về mình, anh nói: "Khi học đại học, tôi là bí thư của lớp, năng lực tổ chức tốt, giao tiếp rộng rãi, có tinh thần cầu tiến, xã giao tốt, nhiều bạn bè..."

Mọi điều kiện của Lí đều không tồi, nhưng kết quả phỏng vấn lại thất bại.

Xem xét nguyên nhân, chủ yếu do ngôn ngữ tự giới thiệu quá sáo rỗng, vô nghĩa.

Khi tự giới thiệu, Lí sử dụng những từ trừu tượng như "giao tiếp rộng", "xã giao tốt"... những từ ngữ này không để lại ấn tượng với người phỏng vấn, do đó các ứng viên xin việc nên hạn chế sử dụng.

Phỏng vấn là để tiếp thị bản thân, do đó nỗ lực thể hiện mình là có thể hiểu được, thế nhưng khi tự giới thiệu nhất định phải khách quan, dùng ngôn ngữ thực tế đánh giá bản thân, không dùng từ ngữ trừu tượng. Người phỏng vấn thường chỉ tin những thành tích cụ thể, chứ không có hứng thú với những từ ngữ như "năng lực tổ chức tốt" khi bạn tự giới thiệu về mình. Nếu sau cụm từ "năng lực tổ chức tốt" bạn thêm một câu "Đã từng tham gia tổ chức giải bóng chuyền hữu nghị cấp trường và giành chức vô địch", có thể hiệu quả sẽ khác.

Kĩ năng trả lời câu hỏi thường gặp trong phỏng vấn xin việc

Cách thức và trình tự phỏng vấn của mỗi công ty là không giống nhau, phong cách của người phỏng vấn cũng đa dạng, câu hỏi phỏng vấn cũng khác nhau. Thế nhưng có một số câu hỏi mà người phỏng vấn thường thích hỏi, do đó các ứng viên nên chuẩn bị trước câu trả lời cho những câu hỏi sau.

(1) Tại sao lại xin ứng tuyển vào công việc này?

"Tôi xin công việc này, bởi tôi tin mình có thể cống hiến cho sự phát triển của công ty, đồng thời, tôi cũng tin quý công ty sẽ cho tôi một vị trí xứng đáng. Tôi có kinh nghiệm trong lĩnh vực này, hơn nữa năng lực của tôi khiến tôi tin rằng tôi có thể làm tốt công việc này". Đương nhiên, tình hình của mỗi công ty là khác nhau, khi gặp câu hỏi kiểu này, phải linh hoạt thay đổi theo tình hình thực tế, nói khéo léo để tạo ấn tượng tốt đẹp với người phỏng vấn.

(2) Anh/chị hiểu biết gì về công ty chúng tôi?

Trước khi phỏng vấn, bạn nên tìm hiểu về công ty nơi mình xin vào, khi gặp câu hỏi này, ít nhất bạn phải trả lời được một số nội dung sau: Công ty hoạt động trong lĩnh vực gì, có công ty con không, có bao nhiêu chi nhánh, có bao nhiêu nhân viên, lợi nhuận hàng năm và địa vị so với các công ty khác cùng ngành. Ngoài ra, bạn còn

phải tìm hiểu về một số thành tựu của công ty, điều này sẽ dễ tạo thiện cảm cho người phỏng vấn.

(3) Bạn đã học những môn gì?

Hãy liệt kê một vài môn học, trong đó có môn học liên quan tới vị trí công việc bạn đang xin vào, đồng thời phải nói rõ chuyên môn cơ bản. Ví dụ: máy tính, sử dụng máy tính hiện đại đã trở thành kĩ năng cơ bản của các ứng viên nên bạn phải nhắc tới. Nhưng nếu công việc của bạn không liên quan trực tiếp tới máy tính, thì bạn không cần phải nói rõ khả năng sử dụng máy tính của mình, chỉ cần nói rõ bạn có thể sử dụng các phần mềm ứng dụng công việc là đủ.

(4) Bạn có muốn có sự nghiệp riêng không?

Đây là một câu hỏi rất khó trả lời. Nếu bạn trả lời có muốn thì nhất định phải cẩn thận, câu hỏi tiếp theo sẽ là: "Vậy tại sao bạn không làm?" Bạn nên chuẩn bị câu trả lời cho những câu hỏi liên quan.

(5) Bạn có kinh nghiệm gì về công việc này?

Đây là cơ hội tốt để thể hiện tài năng của bạn. Nhưng trước khi trả lời, phải xác định rõ ràng nói gì là quan trọng nhất. Nếu bạn không biết mình sẽ phải đối mặt với điều gì trong giai đoạn đầu của công việc, bạn nên hỏi. Sự suy nghĩ cẩn thận và năng lực phân tích của bạn sẽ được tôn trọng, thông tin bạn có được sẽ tự nhiên giúp bạn mạnh dạn trả lời câu hỏi. Nhưng khi nói về những thành tựu đã đạt được, bạn nên khiêm tốn, tuyệt đối không khoa trương.

(6) Ngoài tiền lương, loại phúc lợi nào bạn quan tâm nhất?

Hãy thành thật, nếu chuẩn bị kĩ lưỡng trước khi phỏng vấn, bạn sẽ biết công ty tuyển dụng có những chế độ gì, hãy trả lời với nội dung phù hợp nhất so với những gì họ có thể cho bạn.

(7) Bạn có những sở thích gì?

Câu hỏi này mới nghe có vẻ đơn giản nhưng lại ẩn chứa hàm ý sâu xa, qua câu hỏi này, người phỏng vấn sẽ biết được liệu sở thích của bạn có làm ảnh hưởng tới công việc hay không. Bạn có thể trả lời "Tôi thích đá bóng vào ngày nghỉ, thích xem phim nhưng chưa bao giờ làm ảnh hưởng đến công việc", hãy trình bày rõ lập trường của mình.

(8) Bạn cho rằng khuyết điểm lớn nhất của mình là gì?

Khi trả lời câu hỏi này, tuyệt đối không nên tỏ ra thông minh mà nói rằng: "Khuyết điểm lớn nhất của tôi là cầu toàn". Nhiều người cho rằng câu trả lời như vậy sẽ thể hiện mình xuất sắc, nhưng trên thực tế, câu trả lời đó sẽ đẩy bạn vào tình trạng nguy hiểm. Ai cũng có khuyết điểm, điều này chúng ta đều rõ. Khi bị hỏi câu hỏi này, bạn sẽ phải nói ra một vài khuyết điểm của mình, nhưng phải chú ý lựa chọn những khuyết điểm không ảnh hưởng tới công việc trong tương lai.

(9) Bạn sẽ cư xử thế nào với cấp trên?

"Điều tôi coi trọng là hiệu quả công việc. Tôi có khả năng giao tiếp tốt, có thể tạo mối quan hệ với bất cứ ai." Câu trả lời của bạn phải tập trung khẳng định bạn có khả năng giao tiếp tốt, cởi mở, trong quan hệ với đồng nghiệp và cấp trên, lấy lợi ích của công ty làm nguyên tắc, tuyệt đối không tính toán những vấn đề cá nhân.

(10) Nếu vị trí công việc có sự thay đổi, bạn được sắp xếp làm công việc không như nguyện vọng ban đầu thì bạn có đồng ý không?

"Tôi sẽ cảm thấy tiếc, nhưng tôi sẽ vẫn vui vẻ tuân thủ theo sự sắp xếp của công ty. Tôi hiểu cơ bản về tác phong làm việc và lĩnh vực phát triển của công ty nên mới muốn xin vào, vì thế cho dù làm công việc nào tôi cũng sẽ cố gắng để có thể học thêm nhiều kiến thức. Đương nhiên, nếu sau này có cơ hội thích hợp được làm công việc như mong đợi, tôi sẽ rất vui." Không có gì là tuyệt đối, nếu bạn cảm thấy sự sắp xếp công việc không phù hợp với bạn, bạn có thể nhẹ nhàng trình bày ý kiến của mình để đối phương hiểu bạn là ứng viên tốt nhất cho vị trí họ đang tuyển dụng.

(11) Với trình độ hiện tại của bạn, bạn có thể tìm việc ở một công ty tốt hơn?

"Không nhất thiết như vậy. Có thể tôi sẽ tìm được một công ty khác tốt hơn công ty này, nhưng công ty đó lại không chú trọng bồi dưỡng nhân tài, cơ hội cũng không nhiều như công ty mình. Hoặc cũng có thể tôi không tìm được công ty tốt hơn, tôi nghĩ mình nên trân trọng những gì mình đang có."

Đặc điểm của câu hỏi loại này là người phỏng vấn thường đặt ra các điều kiện giả thiết và yêu cầu ứng viên trả lời. Có lúc, dù trả lời thế nào cũng đều không ổn, khi đó bạn nên trả lời bằng ngôn ngữ chung chung.

(12) Nếu một công ty khác cũng nhận bạn vào làm, bạn sẽ lựa chọn thế nào?

"Đương nhiên tôi hi vọng được làm việc ở công ty mình. Tôi tìm hiểu về công ty đã lâu, nếu có được cơ hội, tôi nhất định sẽ không bỏ qua."

Khi chưa có lựa chọn cuối cùng, việc trả lời câu hỏi này là tương đối khó, lúc này bạn tuyệt đối không được tỏ ra do dự, hãy nhấn mạnh sự nhiệt tình và mong muốn được vào làm việc cho công ty mà bạn đang tham gia phỏng vấn.

Người nhảy việc nên thận trọng khi trả lời nguyên nhân từ bỏ công việc cũ

Mỗi ứng viên nhảy việc, khi tham gia phỏng vấn đều sẽ bị hỏi đến nguyên nhân quyết định từ bỏ công việc cũ. Khi gặp những câu hỏi kiểu này, không nên trả lời với thái độ thờ ơ. Hãy nêu một số nguyên nhân có tính chất phổ thông dễ thông cảm như: Không có môi trường phát triển tài năng, đường đi làm xa, không đúng chuyên môn, kết hôn, bệnh tật... Thế nhưng, có một số nguyên nhân khi trả lời nhất định phải thận trọng, tuyệt đối không tùy tiện nói ra bởi nó có thể gây trở ngại cho quá trình xin việc của bạn.